نشریه علمی پژوهشی طب انتظامی Journal of Police Medicine
دوره 7، شماره 3 - ( 1397 )
جلد 7 شماره 3 |
برگشت به فهرست نسخه ها
Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Sadeghmoghadam L, Tavakolizadeh J, Mazloum Shahri S B, Taheri M. Effectiveness of Pender's Health Promotion Model on Reducing Drivers High-risk Behaviors. J Police Med 2018; 7 (3)
URL: http://jpmed.ir/article-1-698-fa.html
URL: http://jpmed.ir/article-1-698-fa.html
صادق‌مقدم لیلا، توکلی‌زاده جهانشیر، مظلوم‌شهری سید بهنام، طاهری مهدی. اثربخشی الگوی ارتقای سلامت پندر بر کاهش رفتارهای پرخطر رانندگان. نشریه طب انتظامی. 1397; 7 (3)
1- گروه آموزشی پرستاری سلامت جامعه، روان و سالمندی، دانشکده پرستاری، مرکز تحقیقات توسعه اجتماعی و ارتقاء سلامت، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
2- گروه روان‌شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
3- معاونت تحقیقات و فناوری، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
4- گروه پرستاری سلامت جامعه، روان و سالمندی، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
2- گروه روان‌شناسی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
3- معاونت تحقیقات و فناوری، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
4- گروه پرستاری سلامت جامعه، روان و سالمندی، دانشکده پرستاری، دانشگاه علوم پزشکی گناباد، گناباد، ایران
چکیده: (4186 مشاهده)
اهداف: سوانح ترافیکی در جهان ۲/۱% از کل موارد مرگ را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این هشتمین علت منجر به مرگ در جهان و اولین علت مرگ در گروه سنی ۱۵ تا ۲۹ سال شناخته شده است. این مطالعه با هدف بررسی میزان اثربخشی الگوی ارتقای سلامت پندر بر کاهش رفتارهای پرخطر رانندگان تاکسی انجام شد.
مواد و روش‌ها: این پژوهش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل در سال ۱۳۹۶ در شهر مشهد انجام شد. جامعه مورد مطالعه کلیه رانندگان مرد تاکسی‌های درون‌شهری مشهد بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چند‌مرحله‌ای، ۳۸۰ نمونه انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسش‌نامه منچستر، رانندگانی که نمره رفتار پرخطر ایشان متوسط به بالا بود، شناسایی و از میان آنان برای هر گروه به‌صورت مجزا، ۴۵ نفر انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسش‌نامه پژوهشگر‌ساخته سازه‌های منافع، موانع و خودکارآمدی درک‌شدۀ الگوی پندر، مداخله آموزشی مبتنی بر این الگو طی ۶ جلسه یک ساعته برای گروه آزمایش اجرا شد. در پایان جلسات آموزشی و ۳ ماه پس از پایان آموزش، پرسش‌نامه‌های منچستر و سازه‌های الگوی پندر در هر گروه تکمیل شد. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از آزمون‌های تی مستقل، یومن‌ویتنی و فریدمن در قالب نرم‌افزار SPSS ۲۴ مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: میانگین نمرات رفتار رانندگی در مرحله پیش‌آزمون در گروه آزمایش ۲۰/۳±۱۱۶/۴ و در گروه کنترل ۲۰/۸±۱۱۹/۸ بود. آزمون یومن‌ویتنی این تفاوت را معنادار نشان نداد (۰/۳۸۵=P)؛ اما در مرحله پس‌آزمون (۸/۲-=t) و پیگیری (۱۲/۳-=t) این تفاوت معنادار شد (۰/۰۰۱p<). میانگین نمره کل سازه‌های مورد مطالعه در الگوی ارتقاء سلامت پندر (منافع، موانع و خودکارآمدی درک‌شده) در مرحله پیش‌آزمون معنادار نبود (۰/۳۰۱=p) اما در مرحله پس‌آزمون و پیگیری معنادار شناخته شد (۰/۰۰۱p<).
نتیجه‌گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر سازه‌های الگوی ارتقاء سلامت پندر در کاهش رفتارهای پرخطر رانندگان تاکسی‌ها مؤثر است.
مواد و روش‌ها: این پژوهش نیمه‌تجربی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون و گروه کنترل در سال ۱۳۹۶ در شهر مشهد انجام شد. جامعه مورد مطالعه کلیه رانندگان مرد تاکسی‌های درون‌شهری مشهد بود. با استفاده از روش نمونه‌گیری تصادفی چند‌مرحله‌ای، ۳۸۰ نمونه انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسش‌نامه منچستر، رانندگانی که نمره رفتار پرخطر ایشان متوسط به بالا بود، شناسایی و از میان آنان برای هر گروه به‌صورت مجزا، ۴۵ نفر انتخاب شدند. پس از تکمیل پرسش‌نامه پژوهشگر‌ساخته سازه‌های منافع، موانع و خودکارآمدی درک‌شدۀ الگوی پندر، مداخله آموزشی مبتنی بر این الگو طی ۶ جلسه یک ساعته برای گروه آزمایش اجرا شد. در پایان جلسات آموزشی و ۳ ماه پس از پایان آموزش، پرسش‌نامه‌های منچستر و سازه‌های الگوی پندر در هر گروه تکمیل شد. داده‌های گردآوری‌شده با استفاده از آزمون‌های تی مستقل، یومن‌ویتنی و فریدمن در قالب نرم‌افزار SPSS ۲۴ مورد تجزیه‌و‌تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: میانگین نمرات رفتار رانندگی در مرحله پیش‌آزمون در گروه آزمایش ۲۰/۳±۱۱۶/۴ و در گروه کنترل ۲۰/۸±۱۱۹/۸ بود. آزمون یومن‌ویتنی این تفاوت را معنادار نشان نداد (۰/۳۸۵=P)؛ اما در مرحله پس‌آزمون (۸/۲-=t) و پیگیری (۱۲/۳-=t) این تفاوت معنادار شد (۰/۰۰۱p<). میانگین نمره کل سازه‌های مورد مطالعه در الگوی ارتقاء سلامت پندر (منافع، موانع و خودکارآمدی درک‌شده) در مرحله پیش‌آزمون معنادار نبود (۰/۳۰۱=p) اما در مرحله پس‌آزمون و پیگیری معنادار شناخته شد (۰/۰۰۱p<).
نتیجه‌گیری: مداخله آموزشی مبتنی بر سازه‌های الگوی ارتقاء سلامت پندر در کاهش رفتارهای پرخطر رانندگان تاکسی‌ها مؤثر است.
واژه‌های کلیدی: الگوی ارتقاء سلامت پندر [MeSH]، رانندگی خودرو [MeSH]، رفتار خطرناک [MeSH]، آموزش [MeSH]
نوع مقاله: پژوهشی اصيل |
موضوع مقاله:
آسیب‌های مرتبط با فعاليت انتظامی
دریافت: 1396/12/6 | پذیرش: 1397/2/11 | انتشار: 1397/6/24
دریافت: 1396/12/6 | پذیرش: 1397/2/11 | انتشار: 1397/6/24
چکیده گسترده انگلیسی [HTML 26 KB] (122 دریافت)
فهرست منابع
1. Jabraeily M, Ahmadi M, Pirnejad H, Niazkhani Z, Salarei SH, Sadegi A. Factors affecting hospital information system implementation. JQUMS, 2013;17(3):28-33. [Persian] [Link]
2. Ainy E, Soori H. 113 road traffic injury cost estimation by willingness to pay method. Inj Prev. 2016;22(S2):215-25. [Link] [DOI:10.1136/injuryprev-2016-042156.113]
3. Shams M, Rashidian A, Shojaeizadeh D, Majdzadeh SR, Montazeri A. Dangerous driving behaviors in taxi drivers in Tehran: attitude, self-reporting and observational behaviors. Payesh. 2010;9(4):403-16. [Persian] [Link]
4. Iranian Legal Medicine Organization. Examination of injuries and deaths of an accident [Internet]. Tehran: Iranian Legal Medicine Organization [Cited 2018 May]. Available from: http://www.lmo.ir/sis_products_services/79593-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81.html. [Persian] [Link]
5. Tansim News Agency. Road accidents cost 7% of gross national product [Internet]. Tehran: Tansim News Agency [Cited 2018 May]. Available from: https://www.tasnimnews.com/fa/news/1394/12/28/1030766/. [Persian] [Link]
6. Yaghoobi H. The role of human factors in car accidents in Iran. Iran J Psychiatry Clin Psychol. 2000;6(1):60-7. [Persian] [Link]
7. Haghshenas H, Hosseini M, Jamshidi M, Azizi H. Relation of personality traits with driving behavior in city of Shiraz in 2005. Hakim Res J. 2008;11(3):47-54. [Persian] [Link]
8. Zamani AF. Design and evaluation of educational model in order to prevent harm risky driving behaviors in motorcycle drivers. J Tarbiat Modares Univ. 2009;5:98-100. [Persian] [Link]
9. Babamiri M, Javdan M, Dehghani M, Baryaji H, Abbasi M. The study of the relationship between sensation seeking and type A personality with doing deliberate and unintentional violation in driving. J Life Sci Biomed. 2012;2(3):69-71. [Link]
10. Çelik HE, Yilmaz V. Risky driving attitudes and self-reported traffic violations among Turkish drivers. Dogus Univ J. 2006;7(1):127-38. [Link]
11. Rumar K. The role of perceptual and cognitive filters in observed behavior. In: Evans L, Schwing RC, editors. Human behavior and traffic safety. Boston, MA: Springer; 1985. pp 151-70. [Link] [DOI:10.1007/978-1-4613-2173-6_8]
12. Nesari F. A total of 6 million inland trips take place in Mashhad, Iran, daily [Internet]. Mashhad: General News; 2015 Feb 1 [cited 2018 March 1]. Available from: https://news.mashhad.ir/news/1901654.html. [Persian] [Link]
13. Glanz K, Rimer BK, Viswanath K. Health Behavior and Health Education: Theory, Research, and Practice, 4th edition. Hoboken, New Jersey: John Wiley & Sons; 2008. [Link]
14. Amiri A, Rkhshany F, Farmanbar R. The effect of educational program based on BASNEF model on healthy lifestyle of taxi drivers in Langroud. J Torbat Heydariyeh Univ Med Sci. 2014;1(4):45-54. [Persian] [Link]
15. Moeini B, Rezapur-Shahkolai F, Faradmal J, Soheylizad M. Effect of an educational program based on the health belief model to reduce cell phone usage during driving in taxi drivers. J Educ Community Health. 2014;1(2):56-66. [Link] [DOI:10.20286/jech-010256]
16. Owsley C, Stalvey BT, Phillips JM. The efficacy of an educational intervention in promoting self-regulation among high-risk older drivers. Accid Anal Prev. 2003;35(3):393-400. [Link] [DOI:10.1016/S0001-4575(02)00016-7]
17. Mock C, Quansah R, Krishnan R, Arreola-Risa C, Rivara F. Strengthening the prevention and care of injuries worldwide. Lancet. 2004;363(9427):2172-9. [Link] [DOI:10.1016/S0140-6736(04)16510-0]
18. Sheikholeslam R, Mohamad A, Mohammad K, Vaseghi S. Non communicable disease risk factors surveillance in Iran. Asia Pac J Clin Nutr. 2004;13(Suppl2):S100. [Persian] [Link]
19. Bahmanpor K,Nori R,Nadrian H,Salehi B. Determinants of oral health behavior among high school students in Marivan county, Iran based on the Pender's Health Promotion Model. J Sch Public Health Inst Public Health Res. 2011;9(2):93-106. [Persian] [Link]
20. Kerman Saravi F, Rakhshani F, Sharakhipoor M. Applying Pender's Educational Model in promotion of health behavior of workers. J Guilan Univ Med Sci. 2006;15(58):54-60. [Persian] [Link]
21. Asadzandi M, Sekarifard M, Ebadi A, Morovvati Sharif Abad MA, Salari MM. Effects of anger management training based on Health Promotion Model on soldiers engaged in risky behavior. Iran J Psychiatr Nurs. 2015;2(4):68-79. [Persian] [Link]
22. Adl J, Dehghan N, Abbaszadeh M. The survey of unsafe acts as the risk factors of accidents in using taxis for intercity travelling in Tehran. Saf Promot Inj Prev. 2014;2(1):39-46. [Persian] [Link]
23. Zamani Alavijeh F, Asadolahi A. Investigation of influencing factors of taxi drivers' risky behavior in Ahvaz in 2013. Sci J Ilam Univ Med Sci. 2015;22(6):143-51. [Persian] [Link]
24. Hassen A, Godesso A, Abebe L, Girma E. Risky driving behaviors for road traffic accident among drivers in Mekele city, Northern Ethiopia. BMC Res Notes. 2011;4(1):535. [Persian] [Link] [DOI:10.1186/1756-0500-4-535] [PMID] [PMCID]
25. Reason J, Manstead A, Stradling S, Baxter J, Campbell K. Errors and violations on the roads: a real distinction. Ergonomics. 1990;33(10-11):1315-32. [Link] [DOI:10.1080/00140139008925335] [PMID]
26. Parker D, Reason JT, Manstead AS, Stradling SG. Driving errors, driving violations and accident involvement. Ergonomics. 1995;38(5):1036-48. [Link] [DOI:10.1080/00140139508925170] [PMID]
27. Maibach EW, Rothschild ML Novelli,WD. Social Marketing. In: Glanz K, Rimer BK, Lewis FM, editors. Health Behavior and Health Education. San Francisco: Jossey-Boss; 2002. pp.437-61. [Link]
28. Goshtasbi A, Vahdaninia M, Rezaee N. Knowledge of married women in Kohgilouyeh & Boyerahmad urban areas on AIDS and sexualy transmitted infections. Armaghane Danesh. 2006;11(3):100-7.[Persian] [Link]
29. Shams M, Rahimi-Movaghar V. Risky driving behaviors in Tehran, Iran. Traffic Inj Prev. 2009;10(1):91-4 [Link] [DOI:10.1080/15389580802492280] [PMID]
30. National Highway Traffic Safety Administration. Traffic Safety Facts 2008. Washington: NCSA; 2008. [Link]
31. Banaye Jedd M, Babazadeh T, Hashemian Z, Moradi F, Ghavami Z. Cognitive-behavioral determinants of oral health in students: an application of Pender's Health Promotion Model. J Educ Community Health. 2016;3(2):1-8. [Persian] [Link] [DOI:10.21859/jech-03021]
32. Majdzadeh R, Rashidian A, Shams M, Shojaeizadeh D, Montazeri A. Using the social marketing model to reduce risky driving behaviors among taxi drivers in Tehran. J Sch Public Health Inst Public Health Res. 2011;9(2):21-40. [Persian] [Link]
33. Noroozi A, Tahmasebi R, Ghofranipour F. Effect of Health Promotion Model (HPM) based education on physical activity in diabetic women. Iran J Endocrinol Metab. 2011;13(4):361-7. [Persian] [Link]
34. Alaviani M, Khosravan S, Alami A, Moshki M. The effect of a multi-strategy program on developing social behaviors based on Pender's Health Promotion Model to prevent loneliness of old women referred to Gonabad urban health centers. Int J Community Based Nurs Midwifery. 2015;3(2):132-40. [Link] [PMID] [PMCID]
35. Lusk SL, Ronis DL, Kerr MJ, Atwood JR. Test of the Health Promotion Model as a causal model of workers' use of hearing protection. Nurs Res. 1994;43(3):151-7. [Link] [DOI:10.1097/00006199-199405000-00005] [PMID]
36. Khodaveisi M, Omidi A, Farokhi S, Soltanian A. Dietary behavior status and its predictors based on the Pender`s Health Promotion Model constructs among overweight women referred to Fatemieh hospital clinics in Hamedan, 2014. J Nurs Educ. 2016;5(2):31-9. [Persian] [Link]
| بازنشر اطلاعات | |
 |
این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است. |