اهداف: استرس تروماتیک ثانویه، به عنوان پیامدهای آتی رفتاری و هیجانی به دنبال آگاهی از تجربه‌شدن رویدادی آسیب‌رسان توسط یک فرد مهم در زندگی، تعریف می شود. در مقابله‌گری با این شرایط روانپزشکی، برخورداری از خصیصه‌ها و منابع درونی توانمندساز از یک‌سو و حضور مشکلات اثرگذار بر کیفیت زندگی قربانیان پنهان تروما از سوی دیگر، می‌تواند به پیامدهای متفاوتی در مبتلایان به اختلال استرس پس از سانحه منجر شود. بنابراین، هدف از اجرای پژوهش حاضر طراحی و تدوین و برازش مدلی مرتبط با پیشایندها و پیامدهای روانشناختی ابتلا به اختلال استرس تروماتیک ثانویه در همسران جانبازان بود.

مواد و روش‌ها: پژوهش توصیفی حاضر، از نوع همبستگی است که به مدل‌یابی روابط ساختاری و مبتنی بر روش حداقل مربعات جزئی مربوط می‌شود. جامعه مورد مطالعه شامل ۱۵۲ نفر از همسران (زنان) جانبازان جنگ با تشخیص اختلال استرس تروماتیک ثانویه در استان کرمانشاه در سال ۱۳۹۸ بود. شرکت‌کنندگان از طریق نمونه‌گیری در دسترس وارد مطالعه شدند. جهت گردآوری داده‌ها از پرسش‌نامه خواب پیتزبورگ، فرم کوتاه شاخص عزت نفس جنسی (اعتباریابی شده توسط فرخی و شاره)، پرسش‌نامه خودشفقتی ریس و همکاران، مقیاس روانشناختی قدرت ایگو و مقیاس آسیب ثانویه (اعتباریابی‌شده توسط رضاپورمیرصالح و احمدی) استفاده شد. با کمک نرم‌افزار آماری SPSS ۲۵ و Smart PLS ۳.۲.۸ و روش‌های آماری ضریب تعیین و ضریب رگرسیون و شاخص‌های برازش مدل داده‌ها تحلیل شدند.

یافته‌ها: برازش مدل پیشنهادی در پژوهش حاضر، از بُعد ساختاری آن بر اساس ۱۵/۰<F۲، ۰۰۲/۰<Q۲ و ۳۳/۰<R۲ قابل‌قبول و از بُعد کلی با توجه به میزان ۶۵۰/۰=GoF حاکی از برازش قوی در بعد کلی مدل بود. مقادیر ۹۷/۱<T-Value و ضرایب مسیر β، رابطه علّی و معنادار میان متغیرها را به جز مسیر قدرت ایگو با کیفیت خواب ۰۰۹/۰-=β و ۱۵۵/۰=T-Value نشان داد.

نتیجه‌گیری: اختلال استرس تروماتیک ثانویه از ویژگی های شخصیتی (نیرومندی ایگو و خودشفقتی) تأثیر می‌پذیرد و خود نیز بر کیفیت خواب و عزت نفس جنسی تأثیرگذار است. علاوه بر این نتایج حاکی از آن بود که مدل مفهومی مورد بررسی این پژوهش دارای حمایت تجربی قابل‌قبول در برازش داده‌ها است.