مقدمه: نانو ذرات موادی سه‌بعدی با اندازه 1 الی 100 نانومتر می‌باشند. اگرچه راه‌های متفاوتی برای سنتز نانو ذرات وجود دارد، اما تولید زیستی نانو ذرات به علت مزایایی مانند سازگاری با محیط‌زیست و مصرف کم انرژی موردتوجه می‌باشد. در مطالعه حاضر سنتز زیستی نانو ذرات نقره به‌وسیله پیاز گیاه زعفران مورد بررسی قرار گرفت. همچنین خواص ضد باکتریایی نانو ذرات بر روی سه باکتری بیماری‌زای رایج بررسی و در آخر نیز پتانسیل جهش‌زایی نانو ذرات تولیدی مورد بررسی قرار گرفت.

مواد و روش‌ها: در ابتدا پیاز زعفران خریداری شد و جنس و گونه توسط گیاه‌شناس تأیید گردید. به‌منظور تولید نانو ذرات، عصاره پیاز زعفران با محلول نیترات نقره در غلظت نهایی 1 میلی مولار مجاور شد. پس از تغییر رنگ، محلول واکنش حاوی نانو ذرات نقره به‌وسیله روش‌های اسپکتروفتومتری، پراش پرتوی ایکس و میکروسکوپ الکترونی عبوری مورد بررسی قرار گرفت. سپس اثر ضد باکتریایی نانو ذرات تولید شده در برابر سه سویه باکتری بیماری‌زا به‌وسیله روش‌های ایجاد چاهک در آگار و تعیین حداقل غلظت مهاری بررسی شد و در پایان پتانسیل جهش‌زایی نانو ذرات تولیدی به‌وسیله آزمون ایمز مورد مطالعه قرار گرفت.

یافته‌ها: رنگ محلول پس از تولید نانو ذرات به علت رزونانس پلاسمون سطحی مربوط به نانو ذرات نقره به قهوه‌ای تیره تغییر کرد. محلول نانو ذرات دارای بیشینه پیک جذب در حدود طول موج 420 نانومتر بود. همچنین وجود نانو ذرات نقره به‌وسیله پراش پرتوی ایکس تأیید شد. تصاویر میکروسکوپ الکترونی عبوری نشان داد که نانو ذرات نقره به دست آمده به شکل کروی و با اندازه حدود 5 الی 25 نانومتر بودند. نتایج آزمون ضد باکتریایی نشان داد که نانو ذرات تولید شده اثر مناسبی را بر روی هر سه باکتری مورد آزمایش داشتند. همچنین هیچ‌گونه تأثیر جهش‌زایی از نانو ذرات در آزمون ایمز مشاهده نشد.

نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد که تولید زیستی نانو ذرات با استفاده از عصاره گیاهان می‌تواند به افزایش خواص دارویی آن‌ها کمک کند. در تحقیق حاضر نشان داده شد که خواص ضد باکتریایی عصاره حاوی نانو ذرات به شکل محسوسی افزایش یافت. افزایش دیگر خواص این نانو ذرات می‌تواند در آینده مورد بررسی قرار گیرد.