اهداف: سیاست جنایی ایران و اتحادیه اروپا در حوزۀ ایمنی و بهداشت کار، به صورت تطبیقی و نظام‌مند، در پژوهش‌های پیشین مورد بررسی قرار نگرفته است. از این رو، این پژوهش به بررسی تطبیقی سیاست جنایی ایران و اتحادیه اروپا در حوزه مقررات ایمنی و بهداشت کار می‌پردازد تا با شناسایی شباهت‌ها و تفاوت‌های دو نظام، راهکارهایی برای تقویت ساختار حقوقی ایران ارائه دهد.
مواد و روش‌ها: در این پژوهش تطبیقی-تحلیلی با روش آمیخته (کیفی و کمی)، سیاست جنایی ایران و اتحادیه اروپا بررسی شد. داده‌ها از طریق اسناد قانونی و قضایی، گزارش‌های آماری (از جمله آمارهای وزارت کار ایران 1402 و EU-OSHA 2023) و مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با متخصصان گردآوری شد. همچنین، مطالعات پیشین از پایگاه‌های Scopus و Web of Science با کلیدواژه‌هایی نظیر سیاست جنایی، حقوق تطبیقی و مدیریت ریسک حقوقی استخراج گردید. تحلیل داده‌ها با استفاده از تحلیل محتوای کیفی، ماتریس مقایسه‌ای و آزمون‌های آماری در نرم‌افزار SPSS 26 انجام شد و اعتبار پژوهش از طریق مثلث‌سازی و بازبینی متخصصان تضمین گردید.
یافته‌ها: یافته‌ها نشان می‌دهد که سیاست جنایی اتحادیه اروپا در حوزه ایمنی و بهداشت، دارای ساختاری چندلایه، ریسک‌محور و مبتنی بر مسئولیت مدنی و جریمه‌های سنگین مالی است؛ در مقابل، نظام حقوقی ایران قاعده‌محور و متمرکز بر مجازات کیفری (حبس) و مسئولیت فردی است. این تفاوت رویکرد، به کارایی بالاتر نظام اروپایی در شاخص‌هایی کلیدی مانند نرخ پایین حوادث شغلی (۲.۱ در مقابل ۲۳.۴ در ایران) و کاهش چشمگیر تخلفات (۴۲ درصد در مقابل ۱۱ درصد) منجر شده است.
نتیجه‌گیری: در حالی که در اتحادیه اروپا تأکید بر مسئولیت جمعی و سیاست جنایی مشارکتی است، در ایران تمرکز بر مسئولیت فردی بوده و مشارکت عمومی محدود است. با این وجود، هر دو نظام در فقدان یک قانون واحد و مدون و همچنین اتخاذ سیاست‌های پیشگیرانه‌ای مانند نظارت و آموزش، شباهت‌هایی دارند. بر اساس یافته‌های مطالعه حاضر می‌توان این گونه نتیجه گیرفت که طراحی قواعد منسجم ضررت اساسی دارد و یک سیستم منظم در این حوزه بایستی ایجاد گردد تا بتوان به شکل مؤثرتر در حوزه ایمنی و بهداشت اقدامات قانونی و پیشگیرانه انجام داد.