اهداف: مقاومت به عنوان عامل مزاحمی در فرآیند تغییر مصرف‌کنندگان مواد در نظر گرفته می‌شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش حس عاملیت و آلکسی‌تایمیا در پیش‌بینی مقاومت در برابر تغییر در مصرف‌کنندگان مواد انجام گرفت.
ابزار و روش‌ها: این پژوهش توصیفی- همبستگی در کلیه مصرف‌کنندگان مواد که در نیمه اول سال ۱۳۹۵ به مراکز ترک اعتیاد شهر اردبیل مراجعه کرده و تحت درمان بودند، انجام شد. با استفاده از روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تصادفی، ۱۴۰ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. برای جمع‌آوری داده‌ها از ابزارهای مقیاس‌های امتیازدهی حس عاملیت، آلکسی‌تایمیای تورنتو و مقاومت در برابر تغییر، استفاده شد. داده‌ها با استفاده از آزمون‌ همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون چندگانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها: مقاومت در برابر تغییر با بی‌اختیاری حس عاملیت (۰/۲۸-r=؛ ۰/۰۰۱p<) همبستگی منفی و معنادار و با نمره کلی آلکسی‌تایمیا (۰/۴۶-r=؛ ۰/۰۱p<)، دشواری در تشخیص احساسات (۰/۴-r=؛ ۰/۰۱p<)، دشواری در توصیف احساسات (۰/۴۳-r=؛ ۰/۰۱p<) و تمرکز بر تجارب بیرونی (۰/۴۷-r=؛ ۰/۰۱p<) همبستگی مثبت و معنادار داشت. ۸% از کل واریانس مقاومت در برابر تغییر توسط حس عاملیت (۵/۸۴F= ۰/۰۵p<) و ۲۳% از آن توسط آلکسی‌تایمیا (۱۳/۵۳F=؛ ۰/۰۵p<) تبیین شد که از بین مؤلفه‌های حس عاملیت فقط بی‌اختیاری با واریانس ۳۰% (۲/۸۹-t=؛ ۰/۰۰۴p=) و از بین مؤلفه‌های آلکسی‌تایمیا فقط تمرکز بر تجارب بیرونی با واریانس ۴۰%، مقاومت در برابر تغییر را پیش‌بینی کرد (۲/۵۱t=؛ ۰/۰۱۳p=).
نتیجه‌گیری: حس عاملیت و آلکسی‌تایمیا می‌توانند مقاومت در برابر تغییر در افراد مصرف‌کننده مواد را پیش‌بینی کنند.