اهداف: دشواری در تنظیم هیجان یکی از عوامل مهم در ایجاد تعارض زناشویی است. پژوهش حاضر با هدف مقایسه اثربخشی واقعیت درمانی و طرح‌واره درمانی بر تنظیم هیجان در زنان دارای تعارض زناشویی انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون-پس‌آزمون با پیگیری یک‌ماهه در میان تمام زنان دارای تعارض زناشویی که در زمستان ۱۳۹۷ به شورای حل اختلاف و مراکز مشاوره شهرستان ورامین مراجعه کردند، انجام شد. از میان تمامی مراجعان زن در بازه زمانی مورد نظر، ۱۲۰ نفر انتخاب شدند. از میان شرکت‌کنندگان، ۴۵ نفر با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند انتخاب شدند و به‌ صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل ۱۵نفره قرار گرفتند. سپس پرسش‌نامه تنظیم هیجان Gratz و Roemer اجرا شد. اعضای گروه آزمایش اول و دوم به ترتیب دو ماه واقعیت‌درمانی و طرح‌واره‌درمانی را به صورت گروهی دریافت کردند. بر گروه کنترل هیچ ‌نوع مداخله‌ای انجام نشد. بعد از اتمام دوره مداخلات درمانی، پس‌آزمون و پیگیری یک ماهه انجام شد. تجزیه و تحلیل داده‌ها با استفاده از آزمون تحلیل واریانس آمیخته با اندازه‌گیری مکرر و آزمون تعقیبی بونفرونی در نرم‌افزار SPSS ۲۴ انجام شد.

یافته‌ها: میانگین تنظیم هیجان گروه واقعیت‌درمانی در پیش‌آزمون ۰۵/۲±۰۷/۱۲۶، گروه طرح‌واره‌درمانی ۸۴/۴±۹۳/۱۲۷ و گروه کنترل ۵۶/۳±۱۳/۱۲۸ بود. شاخص تنظیم هیجان زنان دارای تعارض زناشویی در گروه واقعیت‌درمانی (۸۶/۴±۴۷/۹۱) و طرح‌واره‌درمانی (۴۳/۱۲±۴۷/۹۰) در مقایسه با گروه کنترل (۹۳/۲±۷۳/۱۲۶)، در پس‌آزمون کاهش معنادار داشت (۰۰۱/۰=p). در مرحله پیگیری، اثر واقعیت‌درمانی و طرح‌واره‌درمانی بر تنظیم هیجان ماندگار بود (۰۵/۰>p). تأثیر واقعیت‌درمانی و طرح‌واره‌درمانی بر تنظیم هیجان در مراحل پس‌آزمون و پیگیری یکسان بود (۰۵/۰>p).

نتیجه‌گیری: رویکردهای واقعیت‌درمانی و طرح‌واره‌درمانی بر تنظیم هیجان زنان دارای تعارض زناشویی اثربخش است.