اهداف: اختلال مصرف مواد مسئله‌ای است که سبب اختلافات خانوادگی جدی می‌شود. پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر افزایش صمیمیت و سازگاری زناشویی بیماران مبتلا به اختلال مصرف مواد انجام شد.

مواد و روش‌ها: این پژوهش نیمه‌آزمایشی با طرح پیش‌آزمون- پس‌آزمون با گروه کنترل و پیگیری یک‌ماهه در میان تمامی بیماران معتاد مراجعه‌کننده به مرکز ترک اعتیاد نواندیشه تهران در زمستان سال ۱۳۹۶ انجام شد. ۳۰ نمونه به روش نمونه‌گیری دردسترس انتخاب شدند و به صورت تصادفی در دو گروه ۱۵نفره آزمایش و کنترل قرار گرفتند. ابزار جمع‌آوری داده مقیاس صمیمیت زناشویی والکر و تامپسون و پرسش‌نامه سازگاری زناشویی اسپانیر بود. تمامی شرکت‌کنندگان در مرحله پیش‌آزمون، مقیاس صمیمیت و پرسش‌نامه سازگاری را تکمیل کردند. گروه آزمایش در جلسات درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد شرکت کردند و یک هفته پس از آن، پس‌آزمون در هر دو گروه برگزار شد. یک ماه بعد نیز آزمون پیگیری در هر دو گروه اجرا شد. داده‌های پژوهش با استفاده از تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس با اندازه‌گیری مکرر تجزیه‌و‌تحلیل شدند.

یافته‌ها: در گروه آزمایش، نمرات صمیمیت زناشویی آزمودنی‌ها با مقدار ۲۰/۱۲±۵۳/۳۴ و سازگاری زناشویی با مقدار ۹۵/۱۱±۷۳/۳۳ پس از مداخله به‌طور معنا‌داری به ترتیب به مقادیر ۵۹/۱۶±۴۰/۶۰ و ۲۱/۱۳±۴۶/۵۶ افزایش یافته بودند (۰۵/۰>p). این افزایش در مورد گروه کنترل صدق نکرد (۰۵/۰>p). اندازه اثر نیز حاکی از آن بود که حدود ۵۸۱/۰ درصد از افزایش صمیمیت زناشویی و ۴۱۴/۰ درصد از افزایش سازگاری زناشویی در گروه آزمایش، تحت تأثیر درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بود. بین نمرات پیش‌آزمون، پس‌آزمون و پیگیری آزمودنی‌های گروه آزمایش در شاخص صمیمیت (۰۱/۰>p؛ ۰۳۵/۵۴=F) و سازگاری زناشویی (۰۱/۰>p؛ ۹۸۸/۲۶=F) تفاوت آماری معناداری وجود داشت.

نتیجه‌گیری: درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد باعث افزایش ماندگار صمیمیت و سازگاری زوجین مبتلا به اختلال مصرف می‌شود.