طب انتظامی بازوی توانمند نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران در راستای تحقق آرمان بلند خود مبنی بر حفظ سلامتی و توانمندی پاسداران امنیت جامعه است. طب انتظامی حیطه‌ای از علوم سلامت است که به آن دسته از موارد مرتبط با سلامت و بهداشت می‌پردازد که به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم در ارتباط با امنیت و سلامت عامه مردم بوده و پرداختن به آنها نه‌تنها به لحاظ بهداشتی، بلکه از نظر امنیتی نیز قابل توجه هستند. به همین علت، دست‌اندرکاران طب انتظامی، علاوه بر دانش پزشکی باید توانمندی‌های لازم در امور انتظامی نیز داشته باشند. طب انتظامی به دلیل ساختار، ماموریت و ماهیت، حیطه‌ای کاملاً تخصصی است و جنس خاص ماموریت‌ها و شرح وظایف آنها، باعث می‌شود که در بسیاری موارد نیازمند همکاری نیروهای متخصص در رشته‌های مختلف باشد. ساختار طب انتظامی ایجاب می‌کند که همواره همگام با آخرین تحولات فناوری و دانش گام بردارد و هم به پژوهش‌های بنیادی و هم کاربردی نیاز دارد.

حوزه‌های عملکردی طب انتظامی، فقط مسایل مرتبط با پزشکی یا بهداشت نیست. پژوهش‌های قابل انجام و دارای کاربرد موثر در حوزه طب انتظامی، در واقع کاربرد علوم پزشکی، روان‌شناسی، زیست‌شناسی، ژنتیک و علوم آزمایشگاهی، در مسایل انتظامی هستند. از سوی دیگر بسیاری از حیطه‌های کارکردی انتظامی، مختض به خود این رشته تخصصی هستند (برای مثال، طب هوایی در نیروهای هواناجا به دلیل حضور نیروهای انتظامی در شرایط خاص پروازی). از آنجایی‌که اصلی‌ترین موضوع برای بقای انسان‌ها حفظ سلامتی است، توجه به طب، همواره دغدغه انسان بوده است. طب انتظامی که ماهیت تخصصی‌تر از طب نظامی دارد، به علت وجود ماموریت‌های ویژه پلیس مورد توجه مجامع علمی قرار گرفته است و چون پلیس در مواقع حساس همچون گروگان‌گیری، انفجار بمب، مقابله با اشرار مسلح، عملیات تروریستی هسته‌ای/زیستی/ شیمیایی، اغتشاشات شهری، حوادث با مصدومان زیاد (MCI)، حوادث ترافیکی، امداد و نجات و انتقال (زمینی، هوایی، دریایی) و مراقبت و درمان متهمان، حضور فعال دارد، لازم است که توانمندی‌های علمی-پزشکی مرتبط با موضوعات فوق در دستور کار مراکز تحقیقاتی پلیس قرار گیرد.

با توجه به نیازهای فوق، مرکز تحقیقات کاربردی معاونت بهداد نیروی انتظامی جمهوری اسلامی ایران از سال 1391 اقدام به راه‌اندازی فصل‌نامه تخصصی طب انتظامی نمود که از بدو تاسیس و با توجه به رویکرد پژوهشی در زمره نشریات علمی- پژوهشی حوزه علوم پزشکی کشور قرار گرفت.
حوزه طب انتظامی ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ای از واﺣﺪهای ﻓﻌﺎل ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ اﺳﺖ که ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻮﺳﻌﻪ و هماهنگی در ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰی ، ﺗﻌﻴﻴﻦ ﺳﻴﺎﺳﺘﻬﺎی ﻛﻠﻲ ، هداﻳﺖ و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎی ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ در جهت اعتلای عملکرد بین بخشی و به روز شدن دانش و فناوری مورد لزوم برای نیروی انتظامی ، اﻳﺠﺎد می شود.
 

طب فوریتها (EmergencyMedicine )

که از دهه 60 میلادی شکل گرفت به مجموعه اقدامات مربوط به ارزیابی، اداره، درمان و پیشگیری از بیماری یا آسیبهای غیر منتظره اضطراری گفته می شود. این رشته خود دارای دو زیر مجموعه پیش بیمارستانی ( hospital - (pre و بیمارستانی(واحد اورژانس) است.

طب رزمی به مجموعه اقدامات مربوط به ارزیابی، اداره، درمان و پیشگیری از بیماری یا آسیبهای ناشی از جنگ اطلاق می شود.

طب بحران در دهه نود میلادی طب بحران با توجه به خصوصیات خاص بحران ها، تبعات وعوارض بهداشتی، درمانی و مدیریتی آن ایجاد و گسترش یافت.

طب ترور امروزه نیز با توجه به گسترش اقدامات خرابکاری و تروریستی و تفاوت در جنبه های ارزیابی، درمانی، مراقبت، مدیریت و اداره آن، مقوله طب ترور مطرح است. ترور یک اقدام جنگی نامشروع به منظور ایجاد ترس و وحشت از طریق نابودی انسا نها، حیوانات، گیاهان، منابع و تاسیسات است که با اهداف مختلف صورت میگیرد.
 

مفهوم شناسی:

طب انتظامی حیطه ای از علم پزشکی است که به آن دسته از موارد مرتبط با سلامت و بهداشت می پردازد که بطور مستقیم یا غیر مستقیم در ارتباط با امنیت و سلامت عامه مردم بوده و توجه به آنها نه تنها به لحاظ بهداشتی ، بلکه از نظر امنیتی نیز قابل طب انتظامی به دلیل ساختار،مأموریت و ماهیت موارد مرتبط با آن یک حیطه کاملاًتخصصی است.

جنس خاص مأموریت و شرح وظایف آن ، باعث می شود که دربسیاری از موارد نیازمندهمکاری نیروهای متخصص در رشته های مختلف با یکدیگرباشد. ساختار آن ایجاب می کند که همواره همگام با آخرین تحولات فناوری و دانش گام بردارد و ماهیت آن از سوی دیگر نیاز به انجام تحقیق و پژوهش ، هم بنیادی و هم کاربردی را ایجاب می کند.

حوزه های کاربردی طب انتظامی، فقط در مسائل درمانی مرتبط با پزشکی و یا بهداشتی نیست.

پژوهشهای قابل انجام و دارای کاربرد های دانشهای علوم پزشکی (شامل روانشناسی ، بیولوژیک ،ژنتیک و علوم آزمایشگاهی) در مسائل انتظامی هستند ، مانند کابردهای علوم آزمایشگاهی و یا ژنتیک در مسائل تشخیص هویت .

از سوی دیگر بسیاری از حیطه های کارکردی انتظامی با خود مسائل مرتبط با حیطه های ذکر شده به همراه می آورند. به عنوان مثال ، طب هوایی در نیروهای هواناجا بدلیل حضور نیروهای انتظامی در شرایط خاص پروازی ، کاربرد خواهد داشت.

اهداف راهبردی حوزه طب انتظامی

ﻫﺪاﻳﺖﻫﺪﻓﻤﻨﺪ ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت در حیطه های مختلف علوم مرتبط با طب انتظامی ، تحت پوشش یک پژوهشکده واحد

ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢﻫﻤﻜﺎری و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ های بین بخشی بین معاونت های مختلف ناجا

ارﺗﻘﺎء ﺳﻄﺢﻫﻤﻜﺎری و ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ های برون بخشی بین ناجا و دانشگاهها و ارتباطات بین المللی

ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی از اﻧﺠﺎم ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﻣﻮازی در زمینه طب انتظامی

ﺗﻮزﻳﻊ ﻣﻨﺎﺳﺐﻣﻨﺎﺑﻊ ) اﻧﺴﺎﻧﻲ ، تجهیزاتی، ﻣﺎﻟﻲ ( براساس یک برنامه مدون اولویت بندی شده

اﻳﺠﺎد بستر مناسب تحقیقاتی ، پژوهشی به منظور تامین نیازهای فزاینده ناجا

قابلیت انجام پژوهشهای کلان و جامع و در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﻓﺰاﻳﺶ اﺛﺮ ﺑﺨﺸﻲ آنها